Στίς 18 Ιούνη του 1954 πραξικόπημα στην Γουατεμάλα ανατρέπει τον πρόεδρο Γκούζμαν και εγκαθιδρύει στρατιωτική χούντα.
Το πραξικόπημα θα μείνει γνωστό ως «πραξικόπημα της Μπανάνας», αφού πραγματοποιήθηκε από την CIA προκειμένου να διασφαλιστούν τα συμφέροντα των Αμερικανικών μονοπωλίων και ιδιαίτερα της United Fruit Company, που ήλεγχε το 42% της καλλιεργήσιμης γης της χώρας.
Το πραξικόπημα οργανώθηκε αφού η κυβέρνηση της Γουατεμάλας ψήφισε νόμο για την αναδιανομή της γης που ανήκε σε ξένες πολυεθνικές στους αγρότες της χώρας.
Ήταν τα χρόνια της χαράς και της ελπίδας, τα «10 χρόνια της Άνοιξης». Άρχισαν το 1944 με μια λαϊκή επανάσταση που ανέτρεψε μια δικτατορία, έκανε ελεύθερες εκλογές, νομιμοποίησε τα συνδικάτα και την ελευθερία της έκφρασης, και το σημαντικότερο, έβαλε τις βάσεις για αναδιανομή της γης, ως τη μόνη λύση για να ξεφύγει ο φτωχός λαός από την πείνα. Όμως, το όνειρο δεν κράτησε για πολύ. Όταν η κυβέρνηση του Άρμπενς άρχισε να απαλλοτριώνει εκτάσεις της αμερικανικής United Fruit Company, οι Η.Π.Α. οργάνωσαν πραξικόπημα για να την ανατρέψουν.
Το καθεστώς έγινε και πάλι δικτατορικό και η γη επιστράφηκε στους παλιούς ιδιοκτήτες της.
Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου που ακολούθησε, εκατοντάδες χιλιάδες ιθαγενείς Μάγια εκτοπίστηκαν από τα πατρογονικά τους εδάφη, τόσο εξαιτίας των σφαγών, όσο και της άκρατης ιδιωτικοποίησης του φυσικού πλούτου της χώρας. Σύμφωνα με τον Εισαγγελέα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Σέρχιο Μοράλες:«Αυτή η απώλεια των εδαφών για την καλλιέργεια των βασικών προϊόντων είναι που έχει προκαλέσει στην πραγματικότητα την πείνα σ’ αυτές τις περιοχές». Δεν είναι τυχαίο ότι οι ιθαγενείς Μάγια είναι αυτοί που περισσότερο υποφέρουν από τον υποσιτισμό.
Η Γουατεμάλα έχει γίνει σήμερα ο παράδεισος των ολιγοπωλίων.
Μόνο ένας επιχειρηματικός όμιλος ελέγχει το 50% του σιταριού, ένας άλλος το 60% του ρυζιού, και ένας τρίτος το 80% του καλαμποκιού. Στα πιο εύφορα εδάφη δεν καλλιεργούνται πλέον τρόφιμα. Καλλιεργούνται μπανάνες, καφές, ζαχαροκάλαμα, καουτσούκ και βιοκαύσιμα, σε τεράστιες φυτείες που ανήκουν σε εταιρείες. Κι όπως λένε οι αγρότες πικρά: «Σήμερα στη Γουατεμάλα τα παραγωγικά εδάφη του Πολοτσίκ χρησιμοποιούνται για τον αφρικανικό φοίνικα. Ο αφρικανικός φοίνικας παράγει λάδι, που τελικά θα καταλήξει στο ντεπόζιτο των αυτοκινήτων, και όχι στην κοιλιά των φτωχών!».
«Ο πλούτος μας πάντα δημιουργούσε την πείνα μας
και έθρεφε την ευημερία των άλλων.
Στην αποικιοκρατική και νεο-αποικιοκρατική αλχημεία,
ο χρυσός μετατρέπεται για εμάς σε σκουριασμένη λαμαρίνα
και η τροφή σε δηλητήριο».
Εδουάρδο Γαλεάνο
Ματωμένες μπανάνες… τι κρύβει η Chiquita
Όπως ήδη θα ξέρετε η εταιρία Chiquita είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρίες διανομής και πώλησης μπανάνας σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό όμως που σίγουρα ΔΕΝ ξέρετε, ότι αν μη τι άλλο έχει ιστορικό βίας και ιμπεριαλισμού!
Σημειώστε ότι η Chiquita είναι μία από τις πολλές εταιρίες-κλίκες του ομίλου United Fruit Company, η οποία περιλαμβάνει και άλλα brands στο χώρο των τροφίμων. Ότι ειπωθεί παρακάτω ισχύει για όλα τα προϊόντα της United Fruit Company, οι πρακτικές είναι οι ίδιες – αν και θα εστιάσω στην Chiquita και τις μπανάνες.
Η United Fruit Company ήταν η βασική χρηματοδότρια της αποικιοκρατίας των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική τον 19ο αιώνα (υπό τη σκέπη του δόγματος Μονρό) με τελικό αποτέλεσμα η εταιρία πλέον να κατέχει σημαντικές εκτάσεις γης εκεί, μετατρέποντας πολλούς ντόπιους κατοίκους σε πάμφτωχους και συνάμμα άστεγους. H UFC εκμεταλλεύεται τη γη και τους ντόπιους για να έχουμε μπανάνες στο τραπέζι μας, αλλά με τι κόστος;
Πάρτε για παράδειγμα τη Γουατεμάλα, όπου το 70% της καλιεργήσιμης έκτασης ανήκει στο 2.2% του πληθυσμού (οι οποίες είναι φυτείες μπανάνας της UFC).
Η UFC κατέχει τις τηλεπικοινωνίες της χώρας και το μόνο σημαντικό λιμάνι που βρίσκεται στη μεριά του Ατλαντικού, ενώ έχει εγκαθιδρύσει ένα μονοπωλιακό status quo σε όλες τις εξαγωγές μπανάνας. Αν και από μόνα τους είναι ήδη αρκετά προβληματικά, η UFC διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με αξιωματούχους του State Department, με γερουσιαστές ακόμα και με τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη. Κυβερνώντας τη Γουτεμάλα οικονομικά ενώ την ίδια ώρα διατηρεί άριστες σχέσεις με τόσους πολλούς ισχυρούς πολιτικούς στις ΗΠΑ, η UFC μπορεί και κάνει τα πάντα χωρίς να δίνει λογαριασμό… σχεδόν.
Τη δεκαετία του ’50, η Γουατεμάλα εξέλεξε με δημοκρατικές διαδικασίες έναν νέο ηγέτη, τον Jacobo Árbenz Guzmán.
Ο Arbenz προώθησε τις μεταρυθμίσεις των καλλιεργήσιμων εκτάσεων και της αναδιανομής τους στους χωρικούς.
Ο Arbenz ήταν πρόθυμος να αποζημιώσει την UFC για τις εκτάσεις που θα έχανε, αλλά η εταιρία ζήτησε υπέρογκο ποσό (για εκείνη την εποχή) των 16 εκ. δολλαρίων ΗΠΑ, σαφώς πολλά περισσότερα απο αυτά που πραγματικά κόστισαν στην UFC για να τις αγοράσει. Εν τω μεταξύ η CIA είχε χαρακτηρίσει το Albenz ως κομμουνιστή, καθιστώντας τον στόχο για αποκαθήλωση!
Όταν η CIA κανόνισε να στείλει όπλα στους δεξιούς αξιωματικούς του στρατού της Γουατεμάλα, η UFC δώρισε $64.000 δολλάρια σε μετρητά.
Αυτό τελικά οδήγησε σε στρατιωτικό πραξικόπημα, την πτώση του νόμιμα εκλεγμένου προέδρου Arbenz, και σε χρόνιες μαζικές δολοφονίες – και όλα αυτά για τις μπανάνες μας!
Η Chiquita και η United Fruit Company ως σύνολο, έχει ιστορία βίαιης αρπαγής εκτάσεων αφήνοντας τα θύματα τους πάμφτωχα, άστεγους, ή νεκρούς στο όνομα της εταιρικής ανηθικότητας, του κέρδους και του ιμπεριαλισμού!
Όταν αγοράζεις μια μπανάνα από αυτούς, στηρίζεις το έγκλημα τους.
Επιμέλεια Mkampouraki
Πηγές
Solidaridad_griega 